Hiện nay, nhiều phụ huynh đang tìm kiếm nhiều cách điều trị trẻ chậm nói để cải thiện khả năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ của con. Những phương pháp này nhấn mạnh vào việc xây dựng môi trường tích cực, đồng thời tham khảo sự giúp đỡ từ các chuyên gia. Qua bài viết này, SPEECH sẽ giới thiệu đến bạn chi tiết các cách điều trị trẻ chậm nói để bố mẹ có thể áp dụng nhé!
1. Nguyên nhân dẫn đến trẻ bị chậm nói
Chậm nói ở trẻ thường xuất phát từ nhiều lý do khác nhau như yếu tố tâm lý, môi trường sống, thính lực và chế độ dinh dưỡng. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về những nguyên nhân này nhé:
- Rối nhiễu tâm lý: Chậm nói có thể là hệ quả của hội chứng rối loạn phổ tự kỷ. Nếu mắc phải bệnh này, bé sẽ có xu hướng chơi một mình và ít quan tâm đến các hoạt động tập thể. Đồng thời, con cũng không có nhu cầu bắt chước lời nói của người khác.
- Yếu tố môi trường sống: Trẻ thường bị chậm nói nếu môi trường gia đình thiếu sự tương tác, ví dụ như bố mẹ ít dành thời gian cho con hoặc gia đình quá cưng chiều, đáp ứng yêu cầu của trẻ mà không cần trẻ phải nói ra. Ngoài ra, việc cho con xem tivi hoặc sử dụng điện thoại quá nhiều cũng ảnh hưởng đến khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ.
- Yếu tố thính lực: Trẻ bị khiếm thính không thể nghe thấy lời nói của người khác, do đó, bé thường không có khả năng giao tiếp qua lời nói.
- Chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống thiếu hụt các vitamin, khoáng chất và vi chất dinh dưỡng cần thiết có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Chậm nói có thể là hệ quả của hội chứng rối loạn phổ tự kỷ
2. Trẻ chậm nói nên can thiệp khi nào?
Chậm nói là một trong những vấn đề phổ biến ở trẻ nhỏ và cần được bố mẹ hỗ trợ kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bé đang gặp khó khăn trong việc phát triển ngôn ngữ:
- Trẻ không phản ứng với âm thanh hoặc giọng nói trong khoảng thời gian 6 – 8 tuần tuổi.
- Trẻ không quay đầu về phía âm thanh khi được 4 tháng tuổi.
- Trẻ không cười tự nhiên vào khoảng 6 tháng tuổi.
- Trẻ không bắt đầu bập bẹ hay bắt chước hành động đơn giản khi 8 tháng tuổi.
- Trẻ không nói được từ đơn hoặc không gọi ba mẹ khi 2 tuổi.
3. Cách điều trị cho trẻ chậm nói cha mẹ nên biết
Nếu phát hiện con đang gặp vấn đề trong giao tiếp và học nói, bố mẹ nên tham khảo những cách điều trị trẻ chậm nói tại nhà sau:
3.1 Tạo dựng môi trường ngôn ngữ phong phú cho bé
Một trong những cách điều trị trẻ chậm nói hiệu quả nhất là xây dựng môi trường giao tiếp phong phú cho con. Bố mẹ có thể:
- Giao tiếp thường xuyên: Bạn hãy trò chuyện với trẻ hàng ngày, kể cả khi con chưa thể trả lời và hiểu một cách rõ ràng. Cụ thể, bố mẹ nên mô tả các hoạt động thường ngày như ăn uống, tắm rửa hay chơi đùa cho con. Phương pháp này sẽ giúp trẻ quen dần với ngôn ngữ và học cách sử dụng từ ngữ trong từng bối cảnh cụ thể.
- Đọc sách cho trẻ: Nếu bố mẹ đọc sách cho bé từ nhỏ, con sẽ dễ làm quen với từ vựng và ngữ pháp tiếng Việt. Lưu ý, phụ huynh nên chọn sách có hình ảnh sinh động và từ ngữ đơn giản để thu hút sự chú ý của con.
- Hát và kể chuyện: Phụ huynh có thể sử dụng bài hát, thơ ca hoặc những câu chuyện ngắn để thu hút sự chú ý của trẻ. Các hoạt động này không chỉ tạo ra niềm vui mà còn giúp bé học thêm từ mới và mẫu câu qua các giai điệu, nội dung chuyện.
Nếu bố mẹ đọc sách cho bé từ nhỏ, con sẽ dễ làm quen với từ vựng
3.2 Khuyến khích con giao tiếp thường xuyên
Một cách điều trị trẻ chậm nói khác mà bố mẹ có thể tham khảo là giao tiếp với con thường xuyên. Cách làm cụ thể như sau:
- Đặt câu hỏi: Bạn nên đặt những câu hỏi đơn giản và khuyến khích trẻ trả lời, ngay cả khi con chỉ đáp lại bằng một từ. Ví dụ, bố mẹ có thể hỏi “Con muốn ăn gì?” hay “Con thích chơi với đồ chơi nào?”. Việc này sẽ giúp trẻ bắt đầu sử dụng từ ngữ trong các tình huống thực tế.
- Đưa ra sự lựa chọn: Khi trẻ muốn điều gì đó, bạn có thể đưa ra hai sự lựa chọn để bé nói ra mong muốn của mình. Ví dụ, “Con muốn uống sữa hay nước?”
- Chơi trò chơi: Các trò chơi mang tính tương tác như xếp hình sẽ là cơ hội tuyệt vời cho trẻ học từ mới và cấu trúc câu. Trong quá trình chơi, bạn có thể mô tả hành động hoặc các đồ vật xung quanh để con hiểu và ghi nhớ từ vựng một cách tự nhiên.
3.3 Luôn kiên nhẫn và khích lệ trẻ
Khi trẻ chậm nói, bố mẹ nên kiên nhẫn và liên tục động viên con thay vì ép buộc hoặc tỏ ra thất vọng. Hãy áp dụng những phương pháp sau nhé:
- Khen ngợi và khuyến khích: Mỗi khi trẻ cố gắng nói hoặc sử dụng từ mới, bạn hãy dành cho con lời khen để bé cảm thấy tự tin hơn. Sự khen ngợi và khuyến khích sẽ giúp con có thêm động lực để tiếp tục học hỏi và phát triển ngôn ngữ.
- Không ép buộc: Nếu trẻ không muốn nói hoặc cảm thấy căng thẳng, bố mẹ hãy tạo một môi trường thoải mái, không gây áp lực. Ép trẻ nói sẽ khiến con cảm thấy lo lắng và có thể làm trẻ sợ giao tiếp hơn.
- Kiên trì: Phát triển ngôn ngữ là một quá trình dài, đặc biệt là đối với trẻ chậm nói. Chính vì thế, bố mẹ không nên bỏ cuộc mà hãy tạo ra môi trường giao tiếp tích cực để khuyến khích con sử dụng ngôn ngữ.
Mỗi khi trẻ cố gắng nói hoặc sử dụng từ mới, bạn hãy dành cho con lời khen
3.4 Tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia
Nếu bạn đã thử các phương pháp trên mà không thấy sự cải thiện thì hãy tìm đến sự giúp đỡ từ các chuyên gia:
- Trị liệu ngôn ngữ: Nếu các cách điều trị trẻ chậm nói tại nhà không hiệu quả, phụ huynh có thể cân nhắc tìm đến các trung tâm trị liệu ngôn ngữ cho con. Tại SPEECH, bé sẽ được đánh giá tình trạng và thiết kế các bài tập phù hợp nhằm hỗ trợ con phát triển kỹ năng nói. Bên cạnh đó, trung tâm cũng giảng dạy bằng các phương pháp giáo dục hiện đại như ABA, DIR, DIR/Floortime, TEACCH, RDI, CBT và Glenn Doman.
- Đánh giá toàn diện: Chậm nói đôi khi sẽ liên quan đến các vấn đề khác như thính giác, rối loạn phát triển hoặc tự kỷ. Do đó, bố mẹ nên đánh giá toàn diện nguyên nhân và xây dựng kế hoạch can thiệp hiệu quả để con phát triển ngôn ngữ tốt hơn.
Phụ huynh có thể cân nhắc tìm đến các trung tâm trị liệu ngôn ngữ cho con
Qua bài viết trên, chúng tôi đã chia sẻ những cách điều trị trẻ chậm nói tại nhà hiệu quả mà bố mẹ có thể tham khảo. Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên tìm đến các đơn vị trị liệu chuyên nghiệp để nhận được sự hỗ trợ từ các chuyên gia. Nếu bạn đang tìm kiếm một trung tâm dạy trẻ chậm nói uy tín và chuyên nghiệp thì có thể tham khảo SPEECH nhé!