Cách dạy trẻ chậm nói tại nhà là mối quan tâm của nhiều bậc phụ huynh hiện nay. Việc áp dụng những cách dạy phù hợp ngay tại nhà không chỉ giúp trẻ cải thiện khả năng nói mà còn tạo ra môi trường tương tác tích cực, giúp con tự tin hơn trong giao tiếp hằng ngày. Trong bài viết này, SPEECH sẽ chia sẻ 8 phương pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả để hỗ trợ trẻ chậm nói.
1. Thế nào là trẻ bị chậm nói?
Trước tiên, cha mẹ cần bắt đầu từ việc hiểu rõ thế nào là chậm nói để có hướng can thiệp kịp thời. Trẻ được coi là chậm nói khi khả năng sử dụng ngôn ngữ phát triển chậm hơn so với độ tuổi. Một dấu hiệu phổ biến là trẻ 18 tháng tuổi vẫn chưa nói được khoảng 10 từ hoặc đến 2 tuổi vẫn chưa thể giao tiếp bằng những câu đơn giản.
Những trẻ gặp tình trạng này thường khó khăn trong việc diễn đạt suy nghĩ, hiểu lời nói của người khác hoặc làm theo hướng dẫn. Một số dấu hiệu nhận biết trẻ bị chậm nói bao gồm: không bập bẹ khi được 15 tháng, không nói chuyện khi tròn 2 tuổi, không thể ghép từ thành câu khi lên 3 hoặc gặp vấn đề trong phát âm và diễn đạt. Bên cạnh đó, trẻ có thể nói những câu vô nghĩa hoặc thiếu sự kết nối giữa các từ.
Nguyên nhân dẫn đến chậm nói có thể rất đa dạng từ các vấn đề về thính giác, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), chậm phát triển trí tuệ cho đến các hội chứng như tự kỷ hoặc bại não. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp cha mẹ tìm ra phương pháp hỗ trợ phù hợp, giúp trẻ cải thiện khả năng giao tiếp một cách hiệu quả.
Trẻ được coi là chậm nói khi khả năng sử dụng ngôn ngữ phát triển chậm hơn so với độ tuổi
>> Xem thêm: Vì sao bé chậm nói?
2. Cách dạy trẻ chậm nói tại nhà với 8 phương pháp chi tiết
Nếu trẻ chỉ chậm nói mà không kèm theo các vấn đề bẩm sinh hay dấu hiệu của tự kỷ, cha mẹ có thể áp dụng những phương pháp hỗ trợ phù hợp dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Mỗi phương pháp sẽ mang lại hiệu quả khác nhau tùy theo từng bé nhưng điểm chung là đều cần sự kiên trì, nhẫn nại.
2.1 Trò chuyện cùng trẻ nhiều hơn
Thường xuyên trò chuyện với trẻ không chỉ giúp gắn kết tình cảm giữa cha mẹ và con cái mà còn tạo điều kiện lý tưởng để bé rèn luyện và phát triển kỹ năng ngôn ngữ. Bạn hãy tận dụng mọi cơ hội trong sinh hoạt hằng ngày từ bữa ăn, giờ chơi đến các hoạt động khác để tương tác với con một cách tự nhiên.
Cha mẹ có thể bắt đầu bằng những từ đơn giản như “ba”, “mẹ”, “ạ” để giúp trẻ làm quen với âm thanh và ngôn ngữ. Khi bé lớn hơn, bạn hãy nói chậm, rõ ràng và nhấn mạnh vào từng từ khi giao tiếp. Điều này không chỉ giúp trẻ dễ dàng tiếp thu mà còn kích thích phản xạ ngôn ngữ, từ đó cải thiện khả năng giao tiếp một cách hiệu quả.
Thường xuyên trò chuyện với trẻ giúp bé phát triển kỹ năng ngôn ngữ
2.2 Hát cho bé nghe
Âm nhạc là một công cụ vô cùng tuyệt vời giúp trẻ phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên. Những giai điệu vui tươi cùng lời bài hát đơn giản sẽ giúp bé ghi nhớ từ vựng dễ dàng hơn mà không cảm thấy áp lực. Cha mẹ có thể thường xuyên hát cho con nghe hoặc cùng bé ngân nga theo bài hát, qua đó giúp trẻ làm quen với cách phát âm, nhịp điệu và cấu trúc ngôn ngữ một cách nhẹ nhàng và hiệu quả.
Âm nhạc là công cụ giúp trẻ phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên
2.3 Cách dạy trẻ chậm nói tại nhà: Đọc sách cho trẻ
Ngoài âm nhạc, đọc sách cũng là một phương pháp hữu hiệu giúp trẻ chậm nói phát triển ngôn ngữ. Thông qua thói quen này, bé có thể rèn luyện khả năng lắng nghe và hiểu ngôn ngữ đồng thời kích thích trí tưởng tượng. Cha mẹ nên chọn những cuốn sách phù hợp với độ tuổi của con, có nhiều hình ảnh minh họa sinh động và màu sắc tươi sáng để thu hút sự chú ý, khuyến khích bé tương tác và hứng thú hơn với việc học nói.
2.4 Không bắt chước giọng ngọng của con
Một sai lầm mà nhiều bậc phụ huynh thường mắc phải là bắt chước cách phát âm ngọng nghịu của trẻ khi trò chuyện. Do mới tập nói, bé có thể phát âm chưa rõ hoặc nói líu lưỡi nhưng nếu cha mẹ vô tình lặp lại cách nói đó, trẻ sẽ dần hình thành thói quen sai dẫn đến tình trạng nói ngọng kéo dài và khó sửa sau này.
Thay vào đó, cha mẹ nên nói chậm rãi, phát âm chuẩn và rõ ràng để bé có thể lắng nghe, ghi nhớ và dần dần học theo đúng cách. Điều này không chỉ giúp trẻ cải thiện khả năng ngôn ngữ mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc giao tiếp sau này.
2.5 Cho trẻ tham gia nhiều hoạt động ngoài trời
Các hoạt động ngoài trời không chỉ giúp trẻ rèn luyện sức khỏe mà còn tạo điều kiện để bé khám phá thế giới và phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên. Khi được tiếp xúc với môi trường mới, trẻ sẽ có nhiều cơ hội quan sát, đặt câu hỏi và học cách diễn đạt suy nghĩ của mình. Những trải nghiệm này không chỉ kích thích trí tò mò mà còn giúp bé mở rộng vốn từ, cải thiện khả năng giao tiếp và tương tác với mọi người xung quanh.
Khi được tiếp xúc với môi trường mới, trẻ sẽ có cơ hội học cách diễn đạt suy nghĩ của mình
2.6 Hạn chế cho bé sử dụng thiết bị điện tử
Việc để trẻ tiếp xúc quá nhiều với các thiết bị thông minh như điện thoại, tivi hay iPad có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ của bé. Vì vậy, cha mẹ nên kiểm soát thời gian sử dụng các thiết bị điện tử và chỉ nên cho trẻ tiếp cận 1-2 lần mỗi ngày, mỗi lần không quá 30 phút. Thay vào đó, bạn hãy khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoài trời, vui chơi và trò chuyện nhiều hơn.
Cha mẹ nên kiểm soát thời gian sử dụng các thiết bị điện tử của trẻ
2.7 Áp dụng phương pháp dạy trẻ chậm nói đặc biệt
Trong một số trường hợp, trẻ chậm nói có thể cần đến các phương pháp trị liệu ngôn ngữ chuyên biệt để hỗ trợ quá trình phát triển giao tiếp. Tuy nhiên, những phương pháp này đòi hỏi sự hướng dẫn từ các chuyên gia nhằm đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với tình trạng cụ thể của từng bé. Việc can thiệp đúng cách sẽ giúp trẻ cải thiện khả năng ngôn ngữ một cách tốt nhất.
2.8 Khuyến khích bé tự giải quyết các vấn đề
Một phương pháp dạy trẻ chậm nói tại nhà được các chuyên gia đánh giá cao là khuyến khích bé tự tìm cách giải quyết những vấn đề gặp phải trong cuộc sống hằng ngày. Cách làm này không chỉ giúp trẻ rèn luyện tư duy mà còn tạo động lực để bé sử dụng ngôn ngữ nhằm diễn đạt mong muốn và suy nghĩ của mình. Nhờ đó, khả năng giao tiếp của trẻ được cải thiện một cách tự nhiên và hiệu quả hơn.
3. Lưu ý khi hướng dẫn dạy trẻ chậm nói tại nhà
Quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ cần có thời gian, đặc biệt với những bé chậm nói. Mỗi tiến bộ nhỏ của con đều là một dấu hiệu đáng mừng, vì vậy cha mẹ không nên tạo áp lực mà hãy xây dựng một môi trường học tập tích cực, khuyến khích con sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên. Để giúp trẻ cải thiện khả năng giao tiếp hiệu quả, cha mẹ cần lưu ý một số điều sau:
- Trò chuyện thường xuyên và rõ ràng: Cha mẹ hãy sử dụng những từ ngữ đơn giản, dễ hiểu, đồng thời nói chậm rãi, phát âm rõ ràng để trẻ dễ dàng tiếp thu và bắt chước.
- Tạo sự kết nối khi giao tiếp: Khi nói chuyện với trẻ, cha mẹ nên nhìn thẳng vào mắt con để giúp bé tập trung, tăng khả năng chú ý và phản xạ ngôn ngữ.
- Khuyến khích bé giao tiếp với bạn bè: Việc cho trẻ tham gia các hoạt động cùng bạn đồng trang lứa sẽ tạo cơ hội để bé thực hành ngôn ngữ, phát triển tư duy và mở rộng vốn từ vựng một cách tự nhiên.
- Quan sát và can thiệp sớm nếu cần thiết: Nếu trẻ có dấu hiệu chậm nói đi kèm với những biểu hiện bất thường như tự kỷ hoặc các vấn đề bẩm sinh khác, cha mẹ nên đưa con đến gặp chuyên gia để được đánh giá và hỗ trợ kịp thời.
Để hành trình giúp trẻ phát triển ngôn ngữ đạt hiệu quả tốt nhất, cha mẹ có thể tìm đến những chương trình hỗ trợ chuyên sâu như SPEECH, nơi cung cấp các phương pháp khoa học, giúp trẻ cải thiện khả năng giao tiếp một cách bài bản và phù hợp với từng trường hợp cụ thể. Việc đồng hành đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp trẻ có nền tảng vững chắc hơn trong việc học nói và phát triển ngôn ngữ.
Cha mẹ hãy sử dụng những từ ngữ đơn giản, dễ hiểu đồng thời nói chậm rãi
Bài viết trên đã chia sẻ đến bạn những cách dạy trẻ chậm nói tại nhà hiệu quả. Bằng cách áp dụng những phương pháp đơn giản nhưng khoa học, cha mẹ có thể tạo điều kiện tốt nhất để con cải thiện khả năng giao tiếp, tăng cường vốn từ vựng và tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra, nếu cha mẹ đang tìm kiếm một trung tâm phù hợp để con phát triển ngôn ngữ tốt hơn thì có thể liên hệ Học Viện Phát Triên Ngôn Ngữ SPEECH để được hỗ trợ tư vấn nhanh chóng.
