Nguyên nhân, lý do trẻ chậm nói là vấn đề khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng khi con không đạt được các mốc phát triển ngôn ngữ như mong đợi. Việc chậm nói có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Trong bài viết này, SPEECH sẽ cùng bạn tìm hiểu 6 nguyên nhân phổ biến khiến trẻ chậm nói mà ba mẹ cần lưu ý để có hướng xử lý phù hợp.
1. Tổng hợp 6 nguyên nhân, lý do trẻ chậm nói
Có nhiều nguyên nhân dẫn, lý do trẻ chậm nói từ yếu tố sinh lý, môi trường đến các vấn đề liên quan đến sức khỏe. Dưới đây là 6 nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ chậm nói, giúp bố mẹ hiểu rõ và có hướng can thiệp phù hợp.
1.1. Nghe kém hoặc bị điếc
Khả năng nghe đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ. Nếu trẻ bị nghe kém hoặc mất thính lực, việc tiếp nhận và bắt chước âm thanh sẽ gặp nhiều khó khăn, dẫn đến chậm nói hoặc nói không rõ ràng.
Cha mẹ có thể nhận biết dấu hiệu trẻ gặp vấn đề về thính lực thông qua một số biểu hiện như: không phản ứng khi được gọi tên nhưng lại hiểu cử chỉ, không giật mình trước âm thanh lớn,… Nếu nhận thấy những dấu hiệu này, cha mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra thính lực sớm để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Trẻ chậm nói có thể do nghe kém hoặc bị điếc
1.2. Do tật dính thắng lưỡi
Dính thắng lưỡi là một dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến khả năng vận động của lưỡi, khiến trẻ gặp khó khăn trong việc nuốt, phát âm và hình thành ngôn ngữ. Trẻ bị dính thắng lưỡi thường nói ngọng, phát âm không rõ ràng hoặc chậm nói hơn so với bình thường.
1.3. Tự kỷ
Bên cạnh những nguyên nhân, lý do trẻ chậm nói trên, điều này còn có thể là một trong những dấu hiệu điển hình ở trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ. Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong giao tiếp, ít hoặc không phản ứng với người xung quanh. Nếu cha mẹ nhận thấy con chậm nói kèm theo các biểu hiện bất thường như thiếu tương tác xã hội, ít giao tiếp bằng mắt, không phản hồi khi được gọi tên hoặc thích chơi một mình, thì nên đưa trẻ đi thăm khám sớm.
Một số trẻ tự kỷ thường bị chậm nói
1.4. Thiểu năng trí tuệ
Trẻ bị thiểu năng trí tuệ thường gặp khó khăn trong việc tiếp nhận, hiểu và sử dụng ngôn ngữ. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng diễn đạt ý nghĩ, phát âm và xây dựng câu từ. Trẻ có thể gặp trở ngại trong việc nhận biết âm thanh, ghi nhớ từ vựng, hiểu cú pháp và cấu trúc ngôn ngữ, dẫn đến tình trạng chậm nói hoặc nói không rõ ràng.
1.5. Các vấn đề liên quan đến thần kinh
Một số bệnh lý về thần kinh có thể là nguyên nhân khiến trẻ chậm nói do ảnh hưởng đến cấu trúc não bộ, đặc biệt là vùng kiểm soát ngôn ngữ. Trẻ mắc các vấn đề thần kinh như bại não, loạn dưỡng cơ hay chấn thương sọ não thường gặp khó khăn trong việc tạo ra âm thanh, do không thể phối hợp linh hoạt các cử động của môi, lưỡi và hàm.
Hệ thần kinh cũng có nhiều ảnh hưởng đến việc chậm nói của trẻ
1.6. Thiếu sự tương tác
Môi trường xung quanh đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Nếu trẻ ít được tương tác, bị bỏ bê, thường xuyên chơi một mình, khả năng ngôn ngữ của trẻ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến chậm nói.
Ngoài ra, trẻ lớn lên trong môi trường song ngữ cũng có thể mất nhiều thời gian hơn để phát triển ngôn ngữ như bình thường. Điều này không có nghĩa là trẻ bị rối loạn ngôn ngữ, nhưng có thể khiến quá trình nói chậm hơn so với những trẻ chỉ học một ngôn ngữ.
2. Khi nào phụ huynh nên cho trẻ đi khám chậm nói
Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám sớm nếu nhận thấy các dấu hiệu chậm nói theo từng cột mốc phát triển. Dưới đây là một số độ tuổi nhất định mà cha mẹ nên quan sát và theo dõi con nhiều hơn để có những biện pháp thăm khám kịp thời:
- 3 – 4 tháng: Trẻ không phản ứng với âm thanh lớn, không phát ra âm thanh gừ gừ.
- 5 – 12 tháng: Trẻ không quay đầu về phía âm thanh, không cố gắng giao tiếp, không biết vẫy tay chào, không phản ứng khi được gọi tên, không hiểu các cụm từ đơn giản như “không”, “bai bai”.
- 15 – 18 tháng: Con nói được từ nào, không hiểu từ đơn giản như “không”, “dậy nào”, không chỉ vào đồ vật khi được hỏi, không dùng cử chỉ để giao tiếp.
- 24 tháng: Con chưa nói được 15 từ, chỉ nhại lại lời người khác, không biết trò chuyện đơn giản.
- 25 – 35 tháng: Trẻ không nói được câu 2 – 4 từ, không gọi tên bộ phận cơ thể, không đặt câu hỏi đơn giản.
- 3 – 4 tuổi: Trẻ không sử dụng đại từ nhân xưng, không ghép câu, không hiểu chỉ dẫn đơn giản, lời nói không rõ, ít quan tâm/tương tác với người khác.
Phụ huynh cần theo dõi tình trạng của con và có những biện pháp kịp thời
3. Có nên cho trẻ chậm nói đến Học Viện SPEECH?
Việc đưa trẻ đến các đơn vị hỗ trợ cải thiện tình trạng chậm nói là điều vô cùng quan trọng. Trong đó, Học Viện SPEECH là địa chỉ được nhiều bậc phụ huynh quan tâm và đánh giá cao.
Học Viện Ngôn Ngữ SPEECH được thành lập với mục tiêu giúp trẻ chậm nói phát triển ngôn ngữ thông qua sự thấu hiểu và quan tâm từ gia đình và môi trường xung quanh. Nơi đây tập trung vào mô hình xây dựng mối quan hệ cùng trẻ (Developmental Individual Relationship).
Mô hình giúp trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua 6 giai đoạn quan trọng. Đây là phương pháp toàn diện, giúp trẻ cải thiện kỹ năng ngôn ngữ và phát triển cảm xúc và tư duy một cách tự nhiên, bền vững.
Học Viện SPEECH là địa chỉ uy tín giúp cải thiện tình trạng chậm nói ở trẻ
Có nhiều lý do dẫn đến nguyên nhân, lý do trẻ chậm nói. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ cải thiện khả năng ngôn ngữ, tránh ảnh hưởng đến sự phát triển sau này. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, bạn có thể liên hệ SPEECH để được hỗ trợ kịp thời.
